Yüklenme Tarihi: 17 Eylül 2015 - 09:18
Grönland'ın buzul vadileri. Yaz mevsiminde buradaki sıcaklık -15 derece civarında. Aşağıda, yerin 2,5 kilometre altında Avrupalı araştırmacılar buz tabakasının gizemini, deyim yerindeyse, gün yüzüne çıkartmak için kazı yapıyor. Futuris'in bu bölümünde eşine rastlanmayan bir bilimsel araştırmaya tanık oluyoruz.
Buzullar üzerine çalışan bilimadamları için yaz mevsimi en iyi sezon. Danimarkalı buzul bilimci Bo Vinther, yükselen sıcaklıklarla erimeye hızla devam eden Russell Buzulu'nu inceliyor.
Araştırmacılar, bu sürekli erimenin arkasında başka etkenler olabileceği görüşünde. Vinther, bir Avrupa Birliği araştırma projesi çerçevesinde yürütülen çalışmaların amacını anlatıyor: "Burada, tam olarak buzul sınırlarındayız. Grönland'ın 1000 kilometre ileriye kadar uzanan buz tabakasının bittiği nokta burası.
Burada gözlemlediğimiz şu: Buz tabakasının altında su olduğunda buz, kaya tabakasının altında olduğundan daha fazla kayıyor. Bu nedenle buzun altındaki suyun bu fiziksel sürecini incelemek oldukça önemli. Bu durumda daha iyi bir şekilde modelleme yapabiliyoruz ve gelecekte buzun nasıl bir kayma yapacağını öngörebiliyoruz.
Araştırmacıla,r dişli bir çark kullanarak Grönland'ın buz tabakasının içinde hareket eden, yüzeyden görünmeyen suyun etkilerini anlamaya çalışıyor. 2007 yılında kurulan bu bilim kampı buzul tabakasının altında derin kazılar yapmayı sağlıyor.
Bilim adamları 2,5 kilometre derinliğindeki buz tabakasına bu şekilde ulaşabiliyor.
Buzul araştırmalarında görev alan Lars Berg Larsen kampın yerini itinayla seçtiklerinden söz ediyor: "Her yıl ne kadar kar yağışı aldığını bildiğimiz bir alana ihtiyacımız vardı. Araştırma yapacağımız bölgede çok kar olmaması ve buzun çok yeni olmaması gerekli. Ancak çok az kar olmasını da istemiyorduk; çünkü o durumda her yıl katmanların çözülümü çok küçük olacaktı. Dolayısıyla bu kriterlerden yola çaıkarak bu noktada karar kıldık."
Bilim kampının bilimsel hazinesi karın derinliklerindeki çukurda yatıyor. Araştırmacılar yeraltında, en derindeki buza ulaşmak için kazılar yürütüyor. Jeotermik enerji derinlerdeki buzu erime noktasına getirip su akıntısında neden olabiliyor. Yerin kilometrelerce derinindeki buza ulaşmak, aşağılarda neler olduğunu keşfetmek için önemli bir eylem. Kazı çalışmalarında görev alan Mühendis Steffen Bo Hansen kazı sonrası alınan örneklemleri nasıl incelediklerinden söz ediyor:
"Her gün ortalama 20 metre buza ulaşabiliyoruz. Bu rakam, analiz etmemiz için gereken buz miktarını karşılıyor. Çünkü buzun kesilmesi gerekiyor ve bunu yaparken birçok alet kullanmak zorundayız."
Araştırmacılar karanlıkta çalışarak, "ışıldama" adını verdikleri teknikle dipten buz örneklemi alarak derindeki buzun yaşını çıkarabiliyor. Bazı örneklemler 400.000 yıldan daha eski olabiliyor. Coğrafya uzmanı Christine Thiel buz örneklemlerinin yaşını nasıl tespit ettiklerini anlatıyor: "Görüldüğü gibi, DNA analizi yapmayı ya da ışıldama tekniğiyle yaş belirlemeyi sağlayan birçok alet kullanıyoruz. Her zaman aynı örneklem aletiyle çalışarak benzer sonuçlar almak her zaman daha iyidir. Bu ise, ilk kez işe yaradı. Yaş tespiti için mümkün olduğunca pürüzsüz malzemeyle çalışmak gerekir. Ancak küçük parçacıklı, çamurlu buz çıkarttığımız da oldu. Bu, karşılaştırma yapabilmemize yarıyor."
Her bir örneklem, Grönland'ın buzullarla kaplı olmadığı bir dönemin biyolojik sırlarını ortaya çıkartmaya yarayan DNA izlerini bulmak amacıyla da analiz edilecek. Biyolog Astrid Schmidt bölgenin eski görünümüne dair nasıl bilgi edindiklerinden söz ediyor: "Genetik araçlarla eski doğal ortamın arşivine ulaşabiliyoruz. Çıkardığımız buz örneklemlerinde DNA olup olmadığı kesin değil. Ama eğer varsa doğal ortamın nasıl göründüğünü, nasıl canlıları barındırdığını tasvir etmeye dair önemli bilgiler elde ediyoruz."
Araştırmacılar buza saplanan karmaşık radarlar kullanarak buzun farklı katmanlarının bir haritasını çıkarabiliyor. Radarlar anakaranın farklı bölgelerindeki su hareketlerini doğruluyor.İyi Seyirler.